Op 4,5 uur vliegen vanaf Nederland ligt Tel Aviv: een creatieve, culinaire en culturele hotspot. In combinatie met het milde mediterrane klimaat is deze Israëlische stad met ruim 400.000 inwoners de perfecte bestemming voor een verrassende stedentrip. Ook wanneer je een rondreis door Israël en/of Jordanië maakt is een tussenstop in Tel Aviv absoluut een aanrader. Volg deze tien geboden tijdens je bezoek!
1. Gij zult stevig ontbijten
In Tel Aviv nemen ze de kunst van het ontbijten serieus en dat proef je. Restaurants gooien hun deuren al vroeg open (of zijn ‘gewoon’ 24/7 open) en hebben een uitgebreide keuze aan zoete en hartige ‘starters’. Wentelteefjes met vers fruit, Israëlische shasuka (gepocheerde eieren in een gekruide tomatensaus) en pannenkoekjes van kikkererwten geserveerd met humus en guacamole; de gerechten zijn (di)vers, lekker én voedzaam. Een aanrader is Benedict. Dit ontbijtrestaurant heeft meerdere vestigingen in de stad. Voor zowel nachtbrakers (die eens wat anders willen dan kebab), vroege vogels als uitslapers de perfecte plek om de dag te beginnen of te eindigen.
2. Gij zult fietsen
Tel Aviv is behoorlijk uitgestrekt. De overal verkrijgbare huurfietsen van Tel-O-Fun komen daarom goed van pas. Ze zijn ideaal voor het verkennen van de stad. Fiets bijvoorbeeld vanuit het centrum naar het oude havenstadje Jaffa (zo’n 5 kilometer). Een mooie route pal langs de azuurblauwe Middellandse Zee. Kijk je naar links dan zie je hoe moderne woon- en kantoortorens uit de grond worden gestampt terwijl aan de rechterkant surfers op het water hun kunsten vertonen.
Verspreid over de stad staan zo’n 2000 huurfietsen. Voor omgerekend €12.50 krijg je 24 uur toegang. De eerste dertig minuten zijn gratis, daarna betaal je voor ieder half uur extra een paar euro. Check voor vertrek even de route (niet overal zijn fietspaden, fietsen op de stoep wordt overigens wel geaccepteerd) en kijk ook welke verhuurpunten er in de buurt zijn. Soms zijn ze namelijk vol en zul je moeten je uitwijken naar een ander punt om je fiets te kunnen stallen. Handig voor ’s avonds: de fietsen beschikken ook over verlichting.
3. Gij zult snuffelen in de galerietjes van Jaffa
Op enkele kilometers ten zuiden van Tel Aviv vind je het oude Jaffa. In tegenstelling tot het jonge Tel Aviv, officieel gesticht in 1909, gaat de geschiedenis van Jaffa veel verder terug. Jaffa is een van de oudste havensteden ter wereld. Het is bewoond geweest door de Romeinen, kruisvaarders en Ottomanen. Vanaf het midden van de zeventiende eeuw vestigden christelijke pelgrims zich in de stad. De kruip-door-sluip-door-straatjes met oude huizen stammen uit deze tijd. Je vindt hier kleine galeries waar lokaal gemaakte kunst en sieraden worden verkocht. Erg leuk om rond te snuffelen. Boven de oude stad vind je het Gan Hapisga park. Vanaf daar heb je een mooi uitzicht op de kust en skyline van Tel Aviv.
4. Gij zult street art ontdekken
Op zo’n tien minuten fietsen van Jaffa ligt de alternatieve wijk Florentin. Kunst is hier niet te koop, maar gewoon gratis te vinden op straat. Florentin is namelijk het street art mekka van Tel Aviv. Geen muur of garagedeur is hier nog veilig. Bezoek de wijk dus vooral op vrijdagmiddag of zaterdag als alle deuren vanwege de sabbat dicht zijn en je de meeste schilderingen kunt zien. De street art concentreert zich rond Florentin en Ababarnel street. Interessant is de diversiteit aan onderwerpen. Van de moord op Yitzhak Rabin, de artiesten van de club van 27 tot een metershoge rat voor een verzameling afvalcontainers en vintage afbeeldingen op de muur van een kroeg. Heb je honger of dorst? In Florentin street kun je voor een drankje of snelle hap terecht bij een van de (eet)café’s.
5. Gij zult markten verkennen
Aan verse groenten en fruit is in Israël geen gebrek. Zes dagen per week kun je voor een vitamineboost terecht op een van de vele markten. De Carmel market is de grootste markt in het centrum en mag je niet missen. Je kijkt hier je ogen uit. Je vindt er dadels zo groot als kiwi’s en aubergines met de omtrek van een meloen. Verwen je smaakpapillen met een warm pitabroodje en een vers geperst granaatappelsapje on the side. Sluit af met een stukje baklava. Kijk hoe de koopmannen hun waar aanprijzen en de locals de producten kritisch keuren. Uitgegeten? De Carmel market is ook dé plek om (kitscherige) souvenirs te scoren.
6. Gij zult relaxen op sabbat
De sabbat is de Joodse rustdag. Hij duurt van zonsondergang op vrijdag tot zonsondergang op zaterdag en wordt erg serieus genomen. Er rijdt bijvoorbeeld geen openbaar vervoer, ook niet van en naar het vliegveld. Taxi’s rijden overigens wel. Verder zijn de winkels gesloten (zelfs in het liberale Tel Aviv). Desondanks is de vrijdagavond in Tel Aviv een belangrijke stapavond. Hierdoor heb je een prima excuus om op zaterdag uit te slapen zonder veel te missen.
De meeste horecagelegenheden en musea zijn wel open op sabbat. Ga op culturele of culinaire ontdekkingstocht of slenter door het centrum en bewonder de vele gebouwen in Bauhausstijl. Op het moment dat Tel Aviv het hardst groeide was Bauhaus namelijk dé trend onder stedenbouwkundigen. Deze stijl kenmerkt zich door strakke, witte gebouwen met ronde hoeken en balkons. Hotel Cinema grenzend aan het Dizengoff plein is een mooi voorbeeld. Vanaf het dakterras heb je een goed uitzicht over het hart van de stad.
7. Gij zult een uitstap naar Jeruzalem maken
Op een uurtje rijden vanuit Tel Aviv ligt Jeruzalem. De stad is het religieuze knooppunt van drie grote religies. In één dag kun je in de oude binnenstad de heilige plekken voor Christenen, Joden en Moslims bekijken. Dit maakt het een echte must visit. Vanuit Tel Aviv kun je iedere tien minuten met de bus naar Jeruzalem. Neem in Jeruzalem vanaf het busstation de tram en in een klein kwartier sta je bij de Jaffapoort: één van de toegangspoorten tot de oude stad.
Begin de dag met een bezoek aan de tempelberg (check van tevoren de openingstijden). Terwijl je naar boven loopt heb je meteen een goed uitzicht op de klaagmuur. De klaagmuur is de meest heilige plek voor Joden. Opmerkelijk genoeg maakt de muur deel uit van de tempelberg die in meerdere religies een heel belangrijke rol speelt. Moslims geloven bijvoorbeeld dat de profeet Mohammed vanaf deze berg een reis naar de hemel heeft gemaakt. Op de tempelberg vind je de beroemde gouden rotskoepel en de Al-Aqsamoskee. Daarnaast zijn er eeuwenoude kapelletjes en fonteinen in islamitische stijl te bewonderen. Een indrukwekkende plek.
Loop via de smalle steegjes langs winkeltjes naar de Heilig Grafkerk. De Christenen geloven dat Jezus hier is gestorven en weer is opgestaan. Vanaf de kerk kun je de Via Dolorosa lopen: de route die Jezus heeft afgelegd naar de grafheuvel Golgotha, de plek waar hij zou zijn gekruisigd. Wil je de drukte ontvluchten? Maak dan een wandeling over de stadsmuren met uitzicht over zowel het oude als het betrekkelijk nieuwe centrum van Jeruzalem.
8. Gij zult goed dineren
Tel Aviv is een echte migrantenstad. Met name in de jaren twintig en dertig en in de periode na de Tweede Wereldoorlog emigreerden grote groepen Joden naar Israël. Zij namen hun eigen eetgewoonten mee. De Israëlische keuken kent daarom veel internationale invloeden. In combinatie met de uitstekende kwaliteit van de lokale groenten en fruit kun je er ontzettend lekker (en gezond) eten. Ga voor de beste humus en falafel naar Hakosem. Altijd al sushi met zoete aardappel willen eten? Dat doe je bij sushirestaurant Moon.
Ontdek na het eten het legendarische uitgaansleven. Ga dansen in The Block, de beste club van Israël en door Time Out beschouwd als een van de beste ter wereld. Niet-dansliefhebbers kunnen terecht in de vele cocktailbars en beer gardens.
9. Gij zult een museum bezoeken
Tel Aviv telt meerdere musea. In het oosten van de stad ligt het Museum of Art. Een enorm gebouw met zowel oude als nieuwe meesters uit binnen- en buitenland. Naast traditionele schilderijen kun je hier ook beeldende kunst, installaties, architectuur en design bewonderen. Er zijn veel wisselende tentoonstellingen, waardoor er altijd wel iets interessants tussen zit.
Als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis van Israël kun je terecht in de noordelijke wijk Ramat Aviv. Hier vind je onder andere het Eretz Israel museum en het Yitzak Rabin Center.
10. Gij zult naar het strand gaan
Het strand in Tel Aviv is kilometers lang, lekker breed en schoon. In de winter strijk je neer bij een strandtent of trek je baantjes in de gordon beach swimming pool (een olympisch zwembad met een constante watertemperatuur van 24 graden). In de zomer duik je in de zee of speel je met de locals een potje beachvolleybal. Bijzonder is dat het officieuze homostrand heel dicht bij het (afgesloten) strand voor orthodoxe Joden ligt. Een mooi voorbeeld van het liberale karakter van deze geweldige stad!